ÜNİTE : Maddeyi Tanıyalım
KAZANIM : Maddelerin özellikleri ile gündelik hayatta
kullanım alanları arasında ilişki kurar.Katıların belirli şekli
olduğunu sıvıların konuldukları kabın şeklini aldığını fark eder.
Madde Neye Denir:
Boşlukta yer kaplayan hacmi ve kütlesi olan varlıklara Madde denir.
Çevremizde
gördüğümüz canlı ve cansız varlıkların tümü birer maddedir. Maddeleri ve
maddelerden yapılmış olan cisimlerin özelliklerini beş duyu organlarımızla
algılayabiliriz
Beş duyu organımızla algıladığımız maddeleri Saydamlık – opaklık,
parlaklık, matlık, sertlik – yumuşaklık, esneklik – berklik, sağlamlık –
kırılganlık özellikleriyle tanımlarız.
SAYDAMLIK - OPAKLIK
Saydam Maddeler: Işığı tam olarak geçiren maddelere saydam madde denir.
Örnek: Cam, su, bazı plastik maddeler, hava birer saydam maddedir.
Opak Madde: Işığı geçirmeyen maddelere opak
maddeler denir.
Örnek: Tahta, demir. Kitap, duvar, çelik tencere gibi maddeler opak
maddelerdir.
Yarı Saydam
Maddeler: Bazı maddeler ışığı tam olarak geçirmezler. Işığı az geçiren maddelere
yarı saydam maddeler denir.
Örnek: Buzlu cam, defter yaprağı, şeffaf poşetler
PARLAKLIK - MATLIK
Altın, gümüş, çelik
çaydanlık, mermer, cilalı mobilya, gibi cisimler parlak, yazı tahtası,
silgi, kumaş gibi cisimler mattır.
SERTLİK - YUMUŞAKLIK
Çevremizde gördüğümüz ve kullandığımız bazı madde ya da cisimlerin
bazıları sert, bazıları yumuşaktır. Taş, demir, tahta, sıra gibi maddeler sert
maddelerdir. Hamur, sünger, pamuk, lastik gii cisimler yumuşak
maddelerdir
ESNEKLİK - BERKLİK
Lastik gibi maddeleri
kuvvet uygulayarak şekilden şekle sokabiliriz. Ancak esnek maddeler kuvvetin
etkisi kaldırıldığında eski şekillerine dönerler. Bu tür maddelere Esnek
Maddeler denir.
Örnek: Sünger, paket
lastiği gibi maddeler esnektir.
Esnemeyen maddelere Berk madde denir.
Berk maddeler esnetildiği zaman kırılır.
Örnek: Kurşun kalem,
mermer vazo, cam sürahi gibi maddeler.
SAĞLAMLIK - KIRILGANLIK
Bir kuvvet
uygulandığında kırılmayan, parçalanmayan maddeler Sağlam maddelerdir.
Kuvvet uygulandığında kırılan, şekli bozulan maddelere Kırılgan maddeler denir.
Altın parlaktır
Sünger yumşaktır
Lastik esnektir
SUYU GEÇİREN – SUYU GEÇİRMEYEN
Bazı maddeler suyu geçirmezler. Bu gibi maddeleri suyun geçmemesi
gereken durumlarda kullanırız
Örnek: Şemsiye, serayı örten naylon, su koyduğumuz bardak
Çatıyı örten kiremit gibi
malzemeler bu amaçla kullanılır.
Pamuk kim gibi maddeler suyu geçirme özelliğine sahiptir.
Şemsiye suyu geçirmez
KOKULU – KOKUSUZ MADDELER
Çevremizdeki kokulu
ve kokusuz birçok madde bulunur.
Çiçek, yemek, meyve, kolonya, parfüm kokusu güzel olan, çöp,
kanalizasyon kokusu gibi kokular kokulu olarak örnek verilebilir.
Hava, su, şeker, tuz, pirinç, cam, demir, altın, gibi birçok maddenin
kokusu yoktur. Bu maddeleri koklayarak tanıyamayız
KATI – SIVI MADDELER
Çevremizde katı ya da sıvı birçok madde vardır. Kalem, sıra, cam, taş,
odun, kömür, gibi maddeler katı maddelerdir.
Akışkan özelliği olan maddelerde sıvı maddelerdir. Su, sıvı yağlar,
kolonya, benzin, meyve suyu gibi maddeler sıvı maddelerdir. Gözlemleyerek ve dokunarak ta bunları ayırt edebiliriz.
PÜRÜZLÜ - PÜRÜSSÜZ MADDELER
Bazı madde ya da cisimle elimizle dokunduğumuzda yüzeylerinin pürüzlü yada pürüzsüz olduğunu anlayabiliriz.
Taşın, tuğlanın, toprağın, ağaç
gövdesinin, zımparanın
yüzeyleri pürüzlüdür.
Cilalı bir masanın, camın, tabağın, televizyon ekranının yüzeyleri
pürüzsüzdür.
Kaynakça :
www.fenokulu.com
www.sanalfizik.com
www.egitimhane.com